شایعه در قرآن و روایات

جوامع بشری از دیر باز گرفتار شایعه سازی و شایعه پراکنی بوده اند. در این پژوهش به تبیین این موضوع پرداخته ایم و هدف آن، تبیین شایعه، انواع آن، عوامل، زمینه‏ها و ویژگی های شایعه پراکنان و راههای مبارزه با آن از منظر قرآن و روایات است، تا مسلمانان و مومنان را به این نکات مهم و وظایفشان در قبال آن توجه دهیم. امید است که ابزاری مفید برای تشخیص حق از باطل باشد. پژوهشگر، پس از تعریف شایعه و انواع آن به نمونه‏هایی از شایعات در قرآن اشاره کرده و شایعات عصر پیامبر(?) از جمله، شایعات درباره شخصیّت پیامبر(?)، شایعات درباره خانواده پیامبر(?)، شایعات درباره شهادت پیامبر(?) و ... را از نگاه قرآن مورد بررسی قرار داده است. سپس به عوامل و زمینه‏های اصلی شایعه پرداخته که از جمله آن ها: اهمیت و ابهام اخبار در جامعه، سادگی برخی از مردم، برخی ویژگی های شخصیتی، سوء ظن و بدبینی را بر شمرده است. در ادامه در مورد شایعه سازان و شایعه پراکنان بحث شده و از نقش عمده منافقان سخن گفته و سپس راهکارهای مبارزه با شایعات را به دو مرحله پیش‏گیری و درمان تقسیم نموده و مهم ترین راهکار برای گروهی که شایعات درباره آن ها ساخته و پخش می‏شود را، اطلاع رسانی سریع، دقیق و اعتماد سازی دانسته و شایعه پراکنان را به خوش‏بینی و حسن نیّت، تبعیت از علم، زمان شناسی، تحقیق و تفحص از درستی شایعه و غیره توصیه کرده است. در پایان به مرحله درمان اشاره کرده و تکذیب و طرد شایعه پردازان، طلب شهود و کیفر شایعه سازان و شایعه پراکنان را مهم‏ترین راهکارهای درمان شایعه دانسته است. کلید واژه‏ها: شایعه / شایعه در قرآن/ شایعه سازان/ شایعه پراکنان/ درمان شایعه/ روایات.